4 minuten

Het kabinet Rutte-III heeft tot en met 2021 34 miljoen euro uitgetrokken voor de bestrijding van eenzaamheid. Waar het geld gebleven is, weet ik niet, maar het zou zomaar een investering in een bodemloze put kunnen zijn geweest als niet de oorzaak van eenzaamheid aanpakt is.  Eenzaamheid is voor veel mensen het besef overbodig te zijn. Niet gezien en gekend zijn. De Duits-Joodse filosofe Hannah Arendt noemde het een diepe tragiek om ‘onnodig’ verklaard te worden, om onvrijwillig afgesneden te zijn van de ander, van de wereld. En zij betitelde dit besef van overbodigheid als de vloek van de moderne massamens: ontworteld, geïsoleerd, niet gezien. Om wanhopig van te worden. 

Juist jonge mensen doorlopen de zoektocht om zichzelf te leren kennen en gekend te worden. Ik zie het als een probleem van de huidige, digitale leefwereld dat sommigen die zoektocht juist niet aangaan. Want in een wereld waarin likes sneller te krijgen zijn dan antwoorden op je eigen waarom- en waartoe-vragen, is dat de weg van de minste weerstand. Maar het leidt misschien wel tot existentiële leegte. Ik denk dat de oorzaak van psychische gesteldheid als eenzaamheid, burn-out en depressie vaak te maken heeft met zingevingsproblematiek. Veel mensen moeten dealen met de tirannie van perfectie en de druk om leuk, mooi en geslaagd te zijn. In een ingewikkelde wereld zoeken mensen geluk in vermaak, genot, amusement en zoveel mogelijk likes, terwijl de vragen naar de zin van het bestaan onbeantwoord blijven of zelfs weggedrukt worden. 

Veel mensen moeten dealen met de tirannie van perfectie en de druk om leuk, mooi en geslaagd te zijn.

Lezen: Jesaja 43:4a

De Engelse taal kent twee woorden voor eenzaamheid: ‘solitude’ voor ‘gezonde’ eenzaamheid en ‘loneliness’ voor de ‘ongezonde’ variant. Bij solitude is eenzaamheid niet als een afgrond, maar als vindplaats. Van creativiteit, God, je bestemming, jezelf. Deze innerlijke eenzaamheid maakt een mens doorleefd, gevoeliger en ontvankelijker. De Zweedse diplomaat Dag Hammerskjöld zei daarover: ‘Bid dat je eenzaamheid tot een prikkel wordt om iets te vinden waarvoor je kunt leven, en groot genoeg om ervoor te sterven.’  

Je mag eenzaamheid dus benutten als een prikkel om boven jezelf uit te stijgen. Als een aansporing om je te verbinden met iets dat groter is dan jijzelf. Dan krijgt het leven nieuwe zin. Dan voert het je naar God en naar activiteiten waarmee je deze wereld en de mensen om je heen kan dienen. In dit alleen-zijn ga je inzien dat het leven geen bezit is dat je moet verdedigen tegenover anderen, maar een geschenk dat je mag delen.