2 minuten

Dezer dagen zijn wij in Berchtesgaden, in Zuid- Duitsland. Het is de plek waar Hitler veel vertoefde in zijn geliefde Berghof. Bovenop de berg is het ‘Adelaarsnest’ – een theehuis waar hij gasten ontving en hen liet genieten van de wijdsheid van de Alpen. Berchtesgarden veranderde in de oorlog in een nazi-nest. Veel partijbonzen hadden er een villa, Göring een gigantische wijnkelder en een verzameling roofkunst. Je kunt het theehuis bezoeken, een deel van het zonneterras is intact gebleven. Ik herkende het ook uit de serie ‘Band of Brothers’ (aanrader!) over Easy Company, de Amerikanen die het Adelaarsnest innamen en zich tegoed deden aan de wijnen van Hitler en Göring.

Er kómt een einde aan alle dictators van de geschiedenis, die van toen en nu

Lezen: Psalm 9

Een informatiecentrum aan de voet van de berg geeft een uitvoerig overzicht van de geschiedenis, inclusief de gruwelen van de concentratiekampen. Er ligt een fotoalbum dat weergeeft wat er in Auschwitz gebeurde, in een fijnzinnig handschrift van een onbekende nazi staan er titels bij: aankomst, selectie, foto’s van ‘mannen die kunnen werken’ van ‘vrouwen die kunnen werken’, een serie foto’s van hen die dat niet kunnen (en dus onmiddellijk vergast werden) én een serie foto’s van de zg. ‘Effekten’: de bezittingen die werden uitgezocht, verdeeld, geroofd, uitgedeeld. Gruwelijk, zoals dat min of meer als ‘vakantiealbum’ wordt gepresenteerd. Eén ding moet gezegd: de Duitsers zien hun verleden onder ogen. Intussen is er niets meer terug te vinden van het Grote Duitse Rijk van Hitler. De villa’s, de Berghof: kapot gebombardeerd, verwijderd.

Berchtesgaden ligt er in alle liefelijkheid bij. Het landschap is van een overweldigende schoonheid. ‘Bergen vol schoonheid, pracht, verkondigen de macht van de Schepper, die het begin en het eind is. Geef Hem de eer, prijs Zijn Naam’ staat op een plakkaat boven op de Jennerberg. Ik loop met gemengde gevoelens rond. Zoals verwoord in het documentatiecentrum: Berchtesgaden is een idylle, met een geschiedenis van misdaad en verschrikking. Ik moet, niet voor het eerst, denken aan psalm 9. De psalm die gaat over God als rechter. In Psalmen voor Nu krachtig hertaald en op muziek gezet. Ik hoorde die psalm bij de eerste presentatie in Tivoli, Utrecht, het was het eerste lied. Vervolgens gaat het erover dat de machthebbers, de dictators, de slechten zullen vergaan. Wie kent ze nog? God trok ‘zijn rechterstoga’ aan. Er kómt een einde aan alle dictators van de geschiedenis, die van toen en nu. Er komt geen einde aan de God van Israel, de bevrijder en redder. Uw Koninkrijk kome! – Nynke Dijkstra