Impression management

Gekend zijn Identiteit

4 minuten

‘Gewoon lekker jezelf zijn, God heeft je prachtig gemaakt,’ roep ik tegen mijn onzekere tieners als ze voor schooltijd tobben in de badkamer of alles uit de kast trekken maar geen shirt vet genoeg is. ‘Ja maar, straks vinden ze…’ Als je niet hip genoeg bent, kan dat grote gevolgen hebben. Op puberniveau in ieder geval. Hun grootste roeping in het leven is ‘impression management’, lijkt het wel. Dat is een term geleend uit de sociologie en betekent dat je je best doet om de perceptie of indruk die een ander van je heeft probeert te beïnvloeden. Dat kan je veel opleveren, maar ook veel kosten. En het is bovendien ontzettend vermoeiend. Je speelt een rol, trekt te grote schoenen aan en leugentjes om bestwil zijn geen uitzondering.

Het probleem zit er niet in dat je een betere versie van jezelf wil zijn. Ik vind ambitie geen vies woord. Maar waarom en gaat het ten koste van iets? Of iemand? Van jezelf als je jezelf voorbij rent en vergeet wat en wie nog meer belangrijk zijn. Van de ander als je ze niet de aandacht, liefde en zorg geeft die je ze zou kunnen geven. Van God wanneer je niet tevreden bent.

Verlangen naar waardering kennen we allemaal. En wat is het leven schraal als je het gevoel hebt dat je er niet toe doet. Als niemand je lijkt te zien, laat staan een opbouwend woord tegen je spreken. En ook als je wel opgemerkt wordt, als je leven vol dierbaren en complimenten zit, blust dat het verlangen niet automatisch. Sterker nog, er zit ook iets verslavends in, zoals in zoveel dingen die in zichzelf goed zijn.

O God, wat heeft U ons toch ingewikkeld gemaakt! Denk maar aan Adam en de reden waarom hij zich liet verleiden om de verboden vrucht te eten. Hij wilde meer. En als er iemand alles al had was hij het wel: hij leefde in een paradijs, met zijn geliefde en samen wandelden ze met God. In die zin is het in onze gebroken wereld niet verbazingwekkend dat we de appel met Adam mee-eten als Rupsjes Nooitgenoeg.

Als God Adam aanspreekt op hun gedrag, begint zijn impression management. Door zich goed aan te kleden, zich te verstoppen, smoesjes te verzinnen, anderen zijn eigen keuzes te verwijten en te liegen tegen God. Alsof Hij niet zou weten hoe het echt zit. Hij had Adam en Eva net zelf gemaakt!

Net zoals de smoesjes die mijn dochters verzinnen om nieuwe kleren te krijgen naïef zijn. Maar ik heb hetzelfde DNA ontvangen en weer doorgegeven. Dat met de ontbrekende tevredenheidschromosoom. Dat met de onverzadigbare erkenningsreceptoren. Ondanks die wetenschap, die schuldbelijdenis, ben ik er dagelijks maar druk mee.