3 minuten

‘Grief is the price we pay for love’. Het was één van de uitspraken van koningin Elizabeth II die in de dagen tussen haar overlijden en haar bijzetting in veel kranten en andere media verscheen. In het Nederlands vertaald kun je zeggen dat rouw de prijs is die je voor liefde betaalt. Diep verdriet om iemands overlijden is een teken van de diepe liefde die je voor diegene voelt. Het is overgebleven liefde die je niet meer kwijt kunt. 

Diep verdriet overkomt ons allemaal. Vorige week nog, toen in onze gemeente iemand plotseling overleed. De schok, de verwarring en het ongeloof waren de heel week voelbaar. Diep verdriet, omdat we van hem hielden. Maar breder in onze kerk kom ik rouwende mensen tegen, soms nog jaren na het daadwerkelijke verlies. Het overlijden van een kind. Het afscheid van een andere dierbare. Het gemis slijt niet met de jaren. De vraag is: Hoe leef je met verdriet? Is een manier om het gemis leefbaar te houden? Wat ik bij veel mensen wel zie, is dat het gemis blijft, maar niet het énige meer is. Er is verdriet, maar ook dankbaarheid. En ook vreugde, om nieuwe ervaringen of om mooie herinneringen. De ruimte voor zulke andere emoties ontstaat als rouw óók ruimte heeft gekregen.  

Ik ben dankbaar dat de kerk een plek is waar die ruimte geboden wordt. Waar je goed afscheid kunt nemen, met woorden en met rituelen. Een plek waar je niet helemaal alleen rouwt, maar waar mensen om je heen staan, kaartjes sturen, een knuffel geven en iets van je verdriet overnemen om het samen te dragen. Een plek waar je je vragen, verwarring of boosheid niet hoeft weg te stoppen, maar waar óók het weerwoord klinkt van de hoop. Niet als makkelijk antwoord, of om al het andere weg te sussen, maar als iets wat er óók is en naast elkaar kan bestaan. 

Dat verdriet en hoop hand in hand kunnen gaan, ervaar ik regelmatig bij een begrafenis. Ik ervoer het ook toen ik op TV naar het afscheid van koningin Elizabeth keek. Dwars door alle pracht en praal en ook dwars door alle bombarie, klonk daar muziek. Toekomstmuziek, over de kwetsbaarheid van mensen, over verdriet en gemis, maar ook over liefde die sterker is dan de dood en over een plek die zoveel meer schoonheid kent dan wij kunnen bevatten. Die toekomstmuziek is wat mij betreft de hoop die rouw dragelijk maakt. Een manier om met verdriet en gemis te leven.